LA KORO DE RIMINANOJ
BATAS FORTE EN BENINO
- dua parto -

Bonfarado per Esperanto:
kroniko de 3 inaŭguroj: preĝejo,  flegejo, puto.

Plurmonata pluvega inundo fariĝas ĉiujare nesuperebla baro

La loka vilaĝa ĉefulo, pere de S-ro Gaston, de tempo al tempo insiste urĝigis la inter ili planitan viziton al loko kie oni devos konstrui pontojn. Antaŭiras kaj postkuras la buseton, ĉar ĝi malrapidas pro la malgranda kaj ege fosita strato, grupeto da plenaĝuloj, plejparte junaj. Aliaj jam atendas nin tie.

La vilaĝestro alparolas dialekte, Gaston esperantigas kaj p. Magnani italigas. Jen resume lia plorpetego: “Tute apude vi vidas Maria-sanktejon,  jam duondetruitan de pluvoj kaj inundoj. Dum la plurmonata pluvsezono la tuta loko sur kiu ni staras fariĝas granda lago. Rigardu la terenon ankoraŭ malseka, sed la pluvego finiĝis antaŭ unu monato. Je la alia flanko de la larĝa kaj nuntempe duonseka riverlito estas ŝtata lernejo tute ne alirebla dum la inundoj. La akvo baras la vojon al Lokossà kaj al aliaj lokoj. Dum pluraj monatoj la vilaĝanoj restas izolitaj. Ne eblas eĉ atingi la hospitalon de Lokossà, je 25 km, krom helikoptere”.

Gaston montras dosieron kun dokumentoj prilaboritaj de la komunumaj geometroj de Lokossà por la konstruo de du apudaj pontoj. Intertempe, geinstruistoj kaj grupoj el pluraj centoj da gelernantoj de la ŝtata lernejo insiste alvokas nin. La geknaboj akceptas la blankulojn per longdaŭra aplaŭdo kaj per kantoj. Instruistino kaj loka vilaĝanino eldiras laŭvice kortuŝan peton, kies resumo estas: “Nia vivo dependas de via bonfara helpo. La urbestro de Lokossà havas bonan intencon, sed li ne havas la necesan monon. La fortuloj sukcesas pene transiri de loko al loko, malgraŭ ke tiu ĉi terparto iĝas granda riverbaseno dum pluraj monatoj, sed la infanoj, niaj maljunuloj, la malsanuloj restas dum longa tempo malhelpitaj de la akvo-kvanto. Bv. aŭskulti la voĉon de tiuj ĉi mizeruloj. Bv. fari ion!”.

P. Magnani transprenis la dosieron el la manoj de Gaston kaj kortuŝita respondis: “Mi certigas al vi, ke ĉi-vespere kaj morgaŭ nia bonfara komitato priparolos ankaŭ tiun ĉi problemon. Mi klopodos doni ian respondon venontdimanĉe kiam ni revenos por inaŭguri la preĝejon. Jam vesperiĝas kaj ni devas ekveturi al Lokossà. Ĝis venontdimanĉe”.

Pluraj el la loĝantoj, tre videble kontentaj pro tia promeso, reiras feliĉaj al siaj kabanoj. Aliaj, tra mallonga ĝangala padeto, atingas la Flegejon por tie resaluti nin. “La plej junaj el ili daŭrigas la feston, helpitaj de du folklorvestitaj virinaj ĥoroj, – klarigas nia E-ĉiĉerono - per dancoj ĝis malfrua nokto je la lumo de luno”. La tambur-ritmo, malpli kaj malpli laŭte, akompanas, tra la silenta ĝangalo, nian vetur-revenon al Lokossà.

La 18a de junio 2004 pasis neforgesebla. Entuziasme ĉiu el ni rankontas la travivaĵon al la Episkopo de Lokossà, mons-ro Viktor, kun kiu ni ĉiutage vespermanĝas je la 21a horo. Dumnokte, protektitaj de la kontraŭkulaj retvualoj kovrantaj la tutan liton, ĉiuj el ni retravivas la emociojn, revidas la sennombrajn ebon-kolorajn vizaĝojn kaj la tre blankajn okulojn, kiuj gape rigardas nian ŝokitan mienon. Sendube, nigruloj kaj blankuloj reĝuas sonĝe la reciprokajn impresojn kaj regustumas ilin kiel belegan revon. Oni imagas la duan renkontiĝon, postmorgaŭ, ĉi-foje en la “Sanktejo de Sankta Patro Pio en Tozounmé”.

Tuttaga ekskurso al la ĉefurbo de Togolando

Sabaton, la 19an de junio, okazis la vizito al alia ŝtato, nome al la ĉefurbo de Togolando, Lomé, kun varia turisma programo. Por p. Duilio estis antaŭvidita ankaŭ renkontiĝo kun dudeko da anoj de UTEK (Unuiĝo Togolanda por Esperantistoj-Katolikoj), vizito al la porpastra Seminariejo, celebro de antaŭfesta E-Meso ktp. La aktiva prezidanto, la teologia studento Jean Luis Basile Agbolo, kaj s-ro Doumegnon Koffi, siatempe bonfare helpita por lia studado en Ebura Bordo kien li migris, tre atendis la rendevuon kun la riminanoj. Bedaŭrinde, ekde frumatene, senfinaj malagrablaĵoj okazis. Ni atingis la Afrikan Oficejon de UEA en Lomé je la 13h30 anstataŭ ol je la 10h00. Seniluziigitaj, la karaj togolandaj samideanoj ne plu esperis je la alveno de la karavano, kaj pro tio ili malmendis la tagmanĝon ĉe la instrufako de la Togolanda landa asocio (TIET-Instituto de Esperanto en Togolando) kaj hejmeniris. Granda malfeliĉo por ĉiuj. Tamen, ion agrablan sukcesis okazigi nia promesita vizito al Lomé, kiel ni sciis poste pere de raporto de la sekretario de UTE (Unuiĝo Togolanda por Esperanto), s-ro Adjevi. Jen ĝi: “La katolika sekcio de la togolanda asocio, UTEK, en la tagoj de la 9a ĝis la 16a de junio 2004 aŭdigis pri si. S-roj Moîse Sedjro kaj M. Ahlonko vigligis la katolikan esperantistaron pere de radio-elsendoj kaj prelego en la seminario de Lomé, lige kun la alveno de karavano de 8 katolikoj el Italio gvidata de la honora prezidanto de IKUE, pastro Duilio, kaj benina akompananto s-ro Louis-Basile Agbolo. La radio-programoj koncernis 15-minutan intervjuon kaj 45-minutan diskuton pri la internacia lingvo; la prelego skizis la rolon de Esperanto por la unuiĝo de la eklezioj. Ĉio ĉi montriĝis pli ol sukcesa: deko da fidelaj aŭskultantoj de la du radioj “Tropik FM” kaj “Maria”, eĉ el la najbaraj landoj, partoprenis en la debato pertelefone. Jam post la tagmezo la karavano kondukis la kunvojaĝantojn al loka restoracio kaj poste, al la ĉefa bazaro kaj fine al la konstruata E-lernejo de TIET-Instituto. Post konatiĝo kun la stabo de la Afrika Oficejo de UEA en Togolando kaj kun tiu de UTEK, p. Duilio kun la aliaj vojaĝis por reveni al Benino la saman tagon (19an de junio 2004 je la 16a kaj duono).

Jen denove al Tozounmé: inaŭguro de la preĝejo

Dimanĉon, la 20an de junio, je la 9h30 atendis nin la paroĥestro, pastro Mateo, en la nova preĝejo. “Je la 10a oni kuncelebros Meson. Bonvolu alveni frutempe!” rekomendis al ni la paroĥestro, kiam li salutis nin en sia hejmo, la antaŭan vendredon.

Laŭlonge de la pado al Tozounmé nia buseto, ĉi-foje afable disponigita de la  urbestro de Lokossà omaĝe al la malavaraj italaj bonfarantoj, preterpasas grupojn da geknaboj kaj junajn virinojn kun beboj dorse. La junuloj veturas per siaj elnovfabrikaj motorcikloj. La viroj pli frue ekmarŝis al preĝejo. Unu nura viro kun blanka bastono, akompanata de du knabinetoj, marŝas tiudirekten. La triopo alproksimiĝas. S-ro Gaston interŝanĝas kun ili kelkajn vortojn kaj invitas ilin enbusiĝi. ‘‘Temas pri blindulo - klarigas Gaston - bone konata de mi, kun siaj du filinetoj. La edzino forlasis lin. Ili deziras ĉeesti la inaŭguron de Patro Pio-sanktejo. Hodiaŭ duoble ili festas, ĉar oni scias ke la ĉeestontoj tagmanĝos senpage, dank’ al la riminanoj”. La patro ridetas dum la du filinetoj eĉ ne elspiras: eble ili neniam veturis per aŭtomobilo.

Oni preterpasas la Flegejon, la orfejon, kaj jen, preskaŭ sur la pinto de la eta monto, staras aliaj kabanoj. Pluraj benketoj kovritaj per simplaj elpajlaj tegmentoj indikas la merkat-lokon. Tuj maldekstre aperas la nova preĝejo honore al Sankta Patro Pio, tre konata eĉ en Benino. Granda panelo anoncas ĝian inaŭguron.

La fidelularo jam plenigas la preĝejon. Ekstere multaj atendas. Surplace vendistinoj de oranĝoj kaj arakidoj rememorigas al mi mian infanaĝon. Masonborita kruco sur la fasado de preĝejo, senstuka kaj senpavima, pruvas ke ne temas pri fabrikejo. Sed: “kompare kun la antaŭa kaban-kapelo detruita de la fajro – deklaras triumfoplena nia Gaston – ĝi estas katedralo”.

La eta Benedikta, la unua beno kiu naskiĝis en la Flegejo Espero de IKUE, vestita per blankaj robeto kaj ŝuetoj donacitaj de riminanino, atendas en la presbiteriejo kaj kun ŝi estas 28 geknaboj de la Orfa Lernejo Esperantista de Gaston. Ili mire silentas kaj pie enmemiĝas por sin pretigi por la  Bapto kaj unua Komunio. Dekstre de la altaro estas la knabinoj per bela verdkolora afrikmoda rubo; maldekstre estas la knaboj, brun-kolore vestitaj. Ankaŭ tiujn  ĉi vestaĵojn donacis la bonfara rimini’a  komitato.

 Kateĥistoj, samvestitaj kiel siaj grupanoj, asistas sed atentigas kaj silentigas neniun. La ĉeesto de du videokameraoj allogas la senbruan atenton de la plenaĝuloj, sed ne tiun de la geknaboj devotece preĝantaj. Mirinde!

Ĉiuj sidlokoj, preskaŭ tricent, estas okupitaj. El la krucformaj vandaj truoj, kiuj anstataŭigas la fenestrojn, oni rimarkas ekstere okulumantajn personojn, junaj kaj plenkreskaj. Juna pastro kun la paroĥestro de Agamé-Tozounmé, p. Matia, kuncelebras kun p. Magnani, sed en kiu lingvo? La ĉefcelebranto liturgias itale, sed predikas esperantlingve por ebligi al Gaston la tradukon en la loka lingvo. Oni eksciu, ke regas iomete la francan malmultaj beninanoj, spite ke en Benino oni fanfaronas, samkiel aliloke, ke oficiale regas la franca lingvo. Efektive, nur tiuj, kiuj sukcesis viziti la lernejojn iomete parolas la eksan koloniisman lingvon.

La homilio, lige kun la dimanĉa evangelio kaj honore al la Sankta Patro Pio, laŭ la preĝeja titolo rajtigita de la Epikopo, traktis pri la “Amo al Dio kaj al la proksimulo”. Ĝuste laŭ la ekzemplo de Patro Pio, la riminanoj praktikis per la bonfaradoj - ne nur en Benino - la amon al Dio kaj al la proksimulo: preĝejo kaj flegejo/puto.

Ni ne rakontas la emocion travivitan baptante sinsekve 29-foje kaj tuj poste donante la unuan Komunion al 28 ĵus baptitaj geknaboj. Neniam tio okazis al mi. Tia honora graco de la Dia Providenco atendis min en Afriko nur post rezigno de la paroĥestra tasko en Rimini. Vere, mi pasigis tri mirindajn horojn da eŭkaristia asembleo, kaj tiuj horoj estis malpezaj malgraŭ la varmego. Nur kelkaj verdfoliaj ornamaĵoj pendantaj dise je ambaŭ vandoj de la unika navo donis festsignon. Sed la asembleo vere festis. Mi deziras substreki tie ĉi, honore al la fidelularo kaj al la paroĥestro, la devotecajn atenton kaj partoprenon en la Meso. La du- kaj trivoĉa ĥoro gvidis kaj subtenis ĉies kantojn, ritmatajn de tamburetoj kaj cimbalo, mirinde kaj lerte luditaj de tri gejunuloj. Dum la ofera, komunia kaj fina kantoj oni eĉ ritmas manbate kaj dance per la tuta movkorpo starante en sia loko. Sed tio okazis precipe dum la dua popola kolektado de mono.  Mi nomas ĝin “popola”, ĉar ĉiu fidelulo ne atendas la monkolektantojn pasantajn tra la preĝejo, kiel kutime oni faras je la ofertorio, sed li eliras el sia sidloko, sin prezentas, kelkaj ankaŭ dancmove, sed ĉiuj ĝojkantantaj, antaŭ la altaro por enŝovi sian monoferon en ornamitajn kestojn de du starantaj junulinoj. Oni rimarku ke la unua monkolekto ĉe la ofertorio celas la vivrimedojn por la pastroj kaj la dua por la komunumaj elspezoj. Alia utila rimarko estas ke la tuta asembleo, ne nur la ĥoro, ĉiam kantas unuanime kaj tre pie ĝi koncentriĝas. Prave, ĉar ili memoras, sed la eŭropanoj forgesas, ke la religia kanto, des pli tiu kunvena, estas duobla preĝado, laŭdado al la Sankta Triunuo fare de la tuta Mistika Korpo de Kristo ĝoje vivigata de la Sankta Spirito. Ne temas pri privata kaj persona kulto.

Post la fina beno eksplodis aplaŭdo dum kelkaj fideluloj sin prezentis al la ĉefcelebranto por liveri pakaĵeton, mistere kaj plurfoje ligitan per nacia rubando, kun kaŝita surprizo: ĝi estis tajlora ŝtoftuko el la sama modelo donacita por la vestoj de la komuniiĝintaj geknaboj. Mi metis ĝin surkape kaj poste sur ŝultroj kaŭzante ĝeneralan ridegon kaj novan pli grandan aplaŭdon, kiu tamen ne estis la lasta. “Ili atendas – flustris al mi Gaston – la promesitan decidon pri la orfa dormejo kaj la pontoj”. Tiam, petinte la silenton, mi tuj aldonis: “Karegaj gefratoj, vi donacis al ni riminanoj kaj al la italaj esperantistoj vian tutan kapitalon, vian ardan kaj dankeman kaj preĝantan koron. Mi, nome de la rimina komunumo kaj de la italaj katolikaj esperantistoj, promesas financi viajn konstru-petojn, t.e. la orfa dormejo kaj la du pontetoj. Mi konfirmas tion liverante al la kasistino de la Tozounmé-komitato, la jenan koverton kun 5.000 eŭroj, el kiuj 3.000 por komenci la urĝan konstruon de la orfa dormejo kaj 2.000 por komenci la laborojn por la du pontoj. Al la karegaj geknaboj de la Unua Komunio mi nun donacas rozarion kaj Patro Pio-medaleton. Kun ili bv. ade preĝi, por la italaj bonfarantoj, la riminanoj kaj la katolikaj esperantistoj, ĉiam pie kaj fervore samkiel mi vidis vin dum tiu Sankta Meso. Sankta Patro Pio, kiun mi persone konis kaj al kiu mi nun preĝas, peru ĉe la Sinjoro kaj donu al vi ĉiuj Sian Benon”.

Kompreneble, la tre atendita kaj ŝatata anonco estis plurfoje interrompita de entuziasmaj manbatoj kaj tambur-ruladoj. Ŝajnis ke la kunveno ne intencas disiĝi. Efektive, kiam la manbatoj mallaŭtiĝas, denove ili eklaŭtiĝas kaj tio ĝis kiam Gaston sin prezentis meze de la presbiteriejo. La fidelularo efektive atendadis la lastan ceremonion.

Mi ne diris al la legantoj ke la antaŭan vendredon estis mortinta la patrino de Gaston, ĝuste je la sunsubiro de tiu laciga tago de la flegeja festo. Ni estis vespermanĝantaj kun la Episkopo kiam venis Gaston por informi nin ke, tuj post nia forveturo el Tozounmé, lia patrino mortis. Ni, ŝokitaj, kondolencis al li kaj mi konsilis resti hejme la postan tagon, dum kiu devis okazi la vizito al Lomé, kaj prizorgi kun la familianoj la funebran ceremonion. “Ne, tute ne. Mi akompanos vin al Lomé kiel programite. Restu trankvilaj, ĉar mi estas trankvila. La patrino fartas pli bone!”.

Ne miru, karega leganto, pro tio. La Episkopo konfirmis tian kristanan plenkredan konduton. Ni estas meze de fervora katolika novbakita komunumo. Pro tio, fine de la dimanĉa trihora Meso, Gaston diris laŭte kaj per trankvila voĉo: “Mi dankas al la Sinjoro, ĉar Li permesis la morton de mia patrino ĝuste por ke pastro Magnani donu la lastan benon al ŝi! Oni nun transportas la ĉerkon ĉi tien por la funebra ceremonio. Jen ĝi”. La ĥoro kaj la popolo ekkantis ĝoje kaj neniu emocio aperis ĉe iu ajn mieno, ĉu familia, ĉu parenca, ĉu amika. Dum la riminanoj, mirplenaj, rigardadis ĉirkaŭen, mi estis kortuŝe emociita kiel mi estis antaŭ la ĉerko de mia patrino. Antaŭ ol beni ĝin per verdflora branĉeto, mi rememoris al la ĉeestantaro la patrinan konstantan rekomendon, konfiditan al mi siatempe de Gaston mem, kiam li parolis pri “siaj” georfoj: “Filo mia, helpu ĉiam la povrulojn!”. Poste mi brakumis la karan Gaston, kiu ne ploris, sed iom melankonie ridetis kaj flustris al mia orelo, akceptante la kondolencan brakumon: “La patrino nun bonfartas!”.

Ĉu fini ĉi tiun raporton per tia cerimonio? Jes, ni klopodu diri ke jes. Ĝi taŭgas. La inaŭguro, do la eniro de surtera preĝejo simbolas tiun en la ĉielan Templon. Kristanajn plenfidajn bondezirojn!

Pastro Duilio MAGNANI

Klarigoj kaj proponoj

1.La vizito al Benino estis fruktodona ankaŭ por Esperanto, ĉar aldone al la naciaj televidaj intervjuoj pri la okazintaĵoj en Tozounmé kaj Lomé, oni konfidis al Gaston sep adresojn de personoj, inter ili junaj pastroj kaj seminarianoj, kiuj deziras lerni Esperanton. Bedaŭrinde, la problemo estas la malproksimeco inter ili mem kaj Gaston, la manko de lernolibroj, kaj la altaj tarifoj telefonaj kaj korespondaj. Personaj vizitoj ne eblas pro manko de publikaj veturiloj, vojoj difektitaj, altaj kostoj ktp. Oni vivas en Afriko! Nur por fotokopii la franclingvan E-lernolibron kaj ilin ekspedi al la unuopuloj, krom kelkaj telefonkontaktoj, ili bezonas 60 eŭrojn. Mi jam garantiis ilin, sed kiu ankoraŭ monhelpos?

2. La Dioceza Karitatagado de Rimini helpis la iniciaton per 2.000 eŭroj, ĉar temas pri iniciato ne nur de paroĥo, sed ankaŭ de dioceza grupo de la itala IKUE-sekcio.

3.La sperto instigas enprogramigi similan viziton dum 2005, ankoraŭ dum la dua duono de junio ĉar la vetero estas la plej taŭga por eŭropanoj. Verŝajne oni inaŭguros la pontojn, kiuj estos titolitaj “Esperanto” (por rimarkigi la neŭtralan lingvan perilon inter la du popoloj kaj kulturoj) kaj por inaŭguri la orfan dormejon, kiu estos titolita al rimina mortinta samideanino Anorina Fabbri. Ŝia frato jam donacis 2.000 eŭrojn.

4. La laboroj por la pontoj tuj komenciĝis kaj ili estos kompletaj eble antaŭ la venonta pluvsezono (februaro/marto). La projekto de la dormejo, skizita en Tozounmé, estas prilaborata de unu el niaj kunvizitantoj, inĝ-ro Giancarlo Sormani. Baldaŭ ĝi estos preta.

5. La venontjara vizito, kiel la pasinta, estas bonfara kaj turisma. Oni vizitos la reĝan palacon en Abomey, muzeon de la “negristaj” reĝoj, kiu nun fariĝis Unesko-posedaĵo; la ŝiphavevon kun la monumenta “Pordo de ne reveno” kaj la templon de la vivantaj pitonoj, diaĵoj de la animistoj (ankaŭ vi povos ĉirkaŭvindi vian kolon per ili!) e